Dyscyplina w klasie
Jak nauczyć dziecko przestrzegania zasad?
Jak motywować
nastolatka do nauki?
Jak wspierać dobre
relacje rówieÅ›nicze?
Jak dzieci uczÄ… siÄ™ radzenia sobie z emocjami,
kiedy rodzice wyciÄ…gajÄ… konsekwencje?
Nastoletnie kombinacje
Jak reagować na bunt nastolatka?
Ogólne wskazówki
do pracy zdalnej:
bezpieczeństwo, warunki,
dobór ćwiczeÅ„, kierunek pracy
Zadania, ćwiczenia i gry terapeutyczne są ważnym elementem pomocy psychologicznej adresowanej do dzieci. W wypadku edukacji zdalnej ich znaczenie może okazać się jeszcze większe, choć wykorzystanie ich w takich warunkach jest dużo trudniejsze.
Pomoc psychologiczna adresowana do dzieci zmagajÄ…cymi siÄ™
z trudnościami emocjonalnymi ma na celu poprawę emocjonalnego funkcjonowania dziecka. W praktyce często nie jest to możliwe bez poruszenia w pracy z uczniem treści trudnych emocjonalnie. Bezpośredni kontakt z dzieckiem stwarza do tego korzystne warunki. Daje dziecku poczucie bezpieczeństwa, a osobie prowadzącej zajęcia stwarza możliwość motywowania ucznia do pracy, wspierania go, obserwowania na bieżąco jego reakcji i podejmowania właściwych interwencji.
W pracy prowadzonej w kontakcie on-line możliwoÅ›ci prowadzÄ…cego sÄ… bardziej ograniczone. W wypadku kiedy nie da siÄ™ prowadzić zajęć zdalnych a praca ucznia ma charakter samodzielny i polega na wykonywaniu zadaÅ„ zaproponowanych przez pedagoga lub psychologa nie ma możliwoÅ›ci wynikajÄ…cych z fizycznej lub zdalnej obecnoÅ›ci prowadzÄ…cego. Nie ma wówczas możliwoÅ›ci obserwacji dziecka w trakcie pracy ani możliwoÅ›ci podjÄ™cia wÅ‚aÅ›ciwej interwencji. Oznacza to brak możliwoÅ›ci pomocy uczniowi, kiedy pojawiÄ… siÄ™ u niego trudne emocje wywoÅ‚ane ćwiczeniem. Taka sytuacja zmniejsza zatem szansÄ™ na wykorzystanie czasu nauki zdalnej na pracÄ™ nad trudnoÅ›ciami ucznia, ponieważ bezpieczeÅ„stwo emocjonalne dziecka stanowi priorytet i warunek każdej dziaÅ‚alnoÅ›ci pomocowej. Dlatego proponowane ćwiczenia powinny być realizowane w czasie zdalnego kontaktu z osobÄ… pomagajÄ…cÄ…, co bÄ™dzie umożliwiać obserwacjÄ™ reakcji ucznia i wÅ‚aÅ›ciwÄ… interwencjÄ™.
W wypadku kiedy sÄ… realizowane w formie samodzielnej pracy ucznia konieczna jest wspóÅ‚praca z rodzicem, który bÄ™dzie zapewniaÅ‚ dziecku wsparcie emocjonalne i czuwaÅ‚ nad jego bezpieczeÅ„stwem. W takiej sytuacji dobór ćwiczeÅ„ powinien być szczególnie uważny, a naczelnÄ… zasadÄ… powinno być wykluczenie lub maksymalne ograniczenie możliwoÅ›ci wzbudzenia u dziecka trudnych emocji. PrawidÅ‚owy dobór ćwiczeÅ„ rozwojowych powinien uwzglÄ™dniać:
-
rodzaj i poziom trudnoÅ›ci dziecka (Czy dziecko wykazuje maÅ‚Ä… tolerancjÄ™ na frustracjÄ™ i nieprzyjemne emocje i ma skÅ‚onność do gwaÅ‚townych reakcji emocjonalnych? Czy pojawiajÄ… siÄ™ myÅ›li samobójcze?)
-
jego sytuację rodzinną i życiową (czy proponowane ćwiczenia mogą ucznia skonfrontować z jego trudną sytuacją rodzinną i życiową?) ,
-
kompetencje wychowawcze rodziców (czy dziecko może liczyć na wsparcie rodziców w sytuacji, gdyby w trakcie wykonywania ćwiczeÅ„ pojawiÅ‚y siÄ™ trudne emocje?),
-
dotychczasowe trudne doświadczenia dziecka (czy proponowane ćwiczenie może przypomnieć dziecku o trudnych doświadczeniach z przeszłości?),
-
możliwości intelektualne dziecka,
-
wiek dziecka,
-
aktualna kondycja psychofizyczna dziecka (jak dziecko i jego otoczenie radzÄ… sobie ze stresem wynikajÄ…cym z dÅ‚ugotrwaÅ‚ego przebywania w domu? Czy zachodzÄ… inne okolicznoÅ›ci (zdarzenia), które negatywnie wpÅ‚ywajÄ… na kondycjÄ™ emocjonalnÄ… dziecka?).
Z punktu widzenia bezpieczeÅ„stwa dziecka koniecznym warunkiem jest poinformowanie rodzica o udzielaniu uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej w formie zdalnej i zwrócenie uwagi na potrzebÄ™ opieki nad dzieckiem w czasie wykonywania ćwiczenia oraz zapewnienie o gotowoÅ›ci udzielenia wsparcia dziecku i rodzicowi w sytuacji pojawienia siÄ™ trudnoÅ›ci. Dlatego proponujÄ…c ćwiczenia w pierwszej kolejnoÅ›ci należy kontaktować siÄ™ z rodzicem zamiast bezpoÅ›redniego przesÅ‚ania ćwiczeÅ„ prosto do ucznia. Ważna jest również szczególna gotowość pedagoga i psychologa na wystÄ…pienie oporu ze strony rodziców i uczniów. Nie musi on bowiem oznaczać jedynie braku motywacji do podjÄ™cia pracy, ale może być mechanizmem obronnym zwiÄ…zanym z aktualnÄ… kondycjÄ… psychofizycznÄ…, sytuacjÄ… zewnÄ™trznÄ… bÄ…dź treÅ›ciami poruszanymi przez proponowane ćwiczenie. W wypadku pracy zdalnej trudno jest dokonać oceny przyczyn oporu, dlatego należy unikać wywierania presji.
Podstawowym kierunkiem pracy powinien być rozwój zasobów, mocnych stron i umiejÄ™tnoÅ›ci. Ważne jest, aby towarzyszyÅ‚o temu zapewnienie wsparcia uczniowi i jego opiekunom.
​
Praktyczne wskazówki
do pracy zdalnej:
sposób pracy, ukÅ‚ad ćwiczeÅ„
​
UczeÅ„ może rozwiÄ…zywać ćwiczenia na kartce papieru lub w zeszycie po przeczytaniu instrukcji umieszczonej na stronie internetowej. Może również pobrać ćwiczenia w formie pdf i wydrukować je.
Ćwiczenia pogrupowane sÄ… tematycznie. WiÄ™kszość ćwiczeÅ„ skÅ‚ada siÄ™ z kilku części. Każda część zawiera zadanie dla ucznia. Zadania te, czyli poszczególne części ukÅ‚adajÄ… siÄ™ w spójnÄ… caÅ‚ość, która tworzy ćwiczenie. Wiele z ćwiczeÅ„ konstruowanych jest w oparciu o schemat problem – rozwiÄ…zanie. W jednej części uczeÅ„ może dostrzec sytuacje, które mogÄ… być dla niego potencjalnie trudne np. sytuacje, w których doÅ›wiadcza nieprzyjemnych emocji („wypisz sytuacje, kiedy siÄ™ zÅ‚oÅ›cisz”. W kolejnej zaÅ› może poszukać rozwiÄ…zania „Napisz co możesz zrobić, aby Å‚atwiej Ci byÅ‚o uspokoić siÄ™”. Dobrym rozwiÄ…zaniem jest zatem wykonanie caÅ‚ego ćwiczenia w caÅ‚oÅ›ci. Nie wyklucza to jednak możliwoÅ›ci swobodnego wybierania dla ucznia dowolnej części ćwiczenia z pominiÄ™ciem pozostaÅ‚ych lub Å‚Ä…czenia ze sobÄ… części różnych ćwiczeÅ„. Wymaga to jednak uważnego przemyÅ›lenia.
W wypadku uczniów, którzy pracujÄ… szybko i powierzchownie wykonanie caÅ‚ego ćwiczenia jednorazowo niesie ze sobÄ… szansÄ™ na wiÄ™kszÄ… konfrontacje ucznia z omawianym zagadnieniem. W wypadku uczniów pracujÄ…cych powoli, uważnie i drobiazgowo zasadne może być podzielenie ćwiczenia na mniejsze części.
Ćwiczenia zawierają przykłady, podpowiedzi i odpowiedzi, aby ułatwić uczniowi samodzielną pracę. Aby jednak nie zniechęcić dziecka do samodzielnej aktywności podpowiedzi i odpowiedzi nie są widoczne od razu. Aby pojawiły się na ekranie konieczne jest kliknięcie w odpowiednią ikonkę obok ćwiczenia.
​
ikona podpowiedzi
​
​
​
​
ikona odpowiedzi
​
​
Kliknięcie w ikonę podpowiedzi spowoduje, że na ekranie pojawią się pytania pomocnicze sugerujące odpowiedź. Z kolei kliknięcie na ikonę odpowiedzi pozwala wyświetlić prawidłowe odpowiedzi np. w poleceniach typu "prawda czy fałsz".
W nawiązaniu do ćwiczeń w formie quizu na stronie istnieje baza wiedzy o emocjach w pytaniach i odpowiedziach (menu: "wiedza QaA o emocjach". Znajdują się tam wyjaśnienia pytań zawartych w ćwiczeniach.
Mam nadziejÄ™, że zawarte na tej stronie ćwiczenia pomogÄ… PaÅ„stwu w realizacji pomocy pedagogiczno-psychologicznej i sprawiÄ…, że uczniowie wymagajÄ…cy wsparcia bÄ™dÄ… mogli wykorzystać czas nauki zdalnej na rozwój emocjonalny. Powodzenia!
​
Patryk Hajdo