Dyscyplina w klasie
Jak nauczyć dziecko przestrzegania zasad?
Jak motywować
nastolatka do nauki?
Jak wspierać dobre
relacje rówieśnicze?
Jak dzieci uczą się radzenia sobie z emocjami,
kiedy rodzice wyciągają konsekwencje?
Nastoletnie kombinacje
Jak reagować na bunt nastolatka?
Ogólne wskazówki
do pracy zdalnej:
bezpieczeństwo, warunki,
dobór ćwiczeń, kierunek pracy
Zadania, ćwiczenia i gry terapeutyczne są ważnym elementem pomocy psychologicznej adresowanej do dzieci. W wypadku edukacji zdalnej ich znaczenie może okazać się jeszcze większe, choć wykorzystanie ich w takich warunkach jest dużo trudniejsze.
Pomoc psychologiczna adresowana do dzieci zmagającymi się
z trudnościami emocjonalnymi ma na celu poprawę emocjonalnego funkcjonowania dziecka. W praktyce często nie jest to możliwe bez poruszenia w pracy z uczniem treści trudnych emocjonalnie. Bezpośredni kontakt z dzieckiem stwarza do tego korzystne warunki. Daje dziecku poczucie bezpieczeństwa, a osobie prowadzącej zajęcia stwarza możliwość motywowania ucznia do pracy, wspierania go, obserwowania na bieżąco jego reakcji i podejmowania właściwych interwencji.
W pracy prowadzonej w kontakcie on-line możliwości prowadzącego są bardziej ograniczone. W wypadku kiedy nie da się prowadzić zajęć zdalnych a praca ucznia ma charakter samodzielny i polega na wykonywaniu zadań zaproponowanych przez pedagoga lub psychologa nie ma możliwości wynikających z fizycznej lub zdalnej obecności prowadzącego. Nie ma wówczas możliwości obserwacji dziecka w trakcie pracy ani możliwości podjęcia właściwej interwencji. Oznacza to brak możliwości pomocy uczniowi, kiedy pojawią się u niego trudne emocje wywołane ćwiczeniem. Taka sytuacja zmniejsza zatem szansę na wykorzystanie czasu nauki zdalnej na pracę nad trudnościami ucznia, ponieważ bezpieczeństwo emocjonalne dziecka stanowi priorytet i warunek każdej działalności pomocowej. Dlatego proponowane ćwiczenia powinny być realizowane w czasie zdalnego kontaktu z osobą pomagającą, co będzie umożliwiać obserwację reakcji ucznia i właściwą interwencję.
W wypadku kiedy są realizowane w formie samodzielnej pracy ucznia konieczna jest współpraca z rodzicem, który będzie zapewniał dziecku wsparcie emocjonalne i czuwał nad jego bezpieczeństwem. W takiej sytuacji dobór ćwiczeń powinien być szczególnie uważny, a naczelną zasadą powinno być wykluczenie lub maksymalne ograniczenie możliwości wzbudzenia u dziecka trudnych emocji. Prawidłowy dobór ćwiczeń rozwojowych powinien uwzględniać:
-
rodzaj i poziom trudności dziecka (Czy dziecko wykazuje małą tolerancję na frustrację i nieprzyjemne emocje i ma skłonność do gwałtownych reakcji emocjonalnych? Czy pojawiają się myśli samobójcze?)
-
jego sytuację rodzinną i życiową (czy proponowane ćwiczenia mogą ucznia skonfrontować z jego trudną sytuacją rodzinną i życiową?) ,
-
kompetencje wychowawcze rodziców (czy dziecko może liczyć na wsparcie rodziców w sytuacji, gdyby w trakcie wykonywania ćwiczeń pojawiły się trudne emocje?),
-
dotychczasowe trudne doświadczenia dziecka (czy proponowane ćwiczenie może przypomnieć dziecku o trudnych doświadczeniach z przeszłości?),
-
możliwości intelektualne dziecka,
-
wiek dziecka,
-
aktualna kondycja psychofizyczna dziecka (jak dziecko i jego otoczenie radzą sobie ze stresem wynikającym z długotrwałego przebywania w domu? Czy zachodzą inne okoliczności (zdarzenia), które negatywnie wpływają na kondycję emocjonalną dziecka?).
Z punktu widzenia bezpieczeństwa dziecka koniecznym warunkiem jest poinformowanie rodzica o udzielaniu uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej w formie zdalnej i zwrócenie uwagi na potrzebę opieki nad dzieckiem w czasie wykonywania ćwiczenia oraz zapewnienie o gotowości udzielenia wsparcia dziecku i rodzicowi w sytuacji pojawienia się trudności. Dlatego proponując ćwiczenia w pierwszej kolejności należy kontaktować się z rodzicem zamiast bezpośredniego przesłania ćwiczeń prosto do ucznia. Ważna jest również szczególna gotowość pedagoga i psychologa na wystąpienie oporu ze strony rodziców i uczniów. Nie musi on bowiem oznaczać jedynie braku motywacji do podjęcia pracy, ale może być mechanizmem obronnym związanym z aktualną kondycją psychofizyczną, sytuacją zewnętrzną bądź treściami poruszanymi przez proponowane ćwiczenie. W wypadku pracy zdalnej trudno jest dokonać oceny przyczyn oporu, dlatego należy unikać wywierania presji.
Podstawowym kierunkiem pracy powinien być rozwój zasobów, mocnych stron i umiejętności. Ważne jest, aby towarzyszyło temu zapewnienie wsparcia uczniowi i jego opiekunom.
Praktyczne wskazówki
do pracy zdalnej:
sposób pracy, układ ćwiczeń
Uczeń może rozwiązywać ćwiczenia na kartce papieru lub w zeszycie po przeczytaniu instrukcji umieszczonej na stronie internetowej. Może również pobrać ćwiczenia w formie pdf i wydrukować je.
Ćwiczenia pogrupowane są tematycznie. Większość ćwiczeń składa się z kilku części. Każda część zawiera zadanie dla ucznia. Zadania te, czyli poszczególne części układają się w spójną całość, która tworzy ćwiczenie. Wiele z ćwiczeń konstruowanych jest w oparciu o schemat problem – rozwiązanie. W jednej części uczeń może dostrzec sytuacje, które mogą być dla niego potencjalnie trudne np. sytuacje, w których doświadcza nieprzyjemnych emocji („wypisz sytuacje, kiedy się złościsz”. W kolejnej zaś może poszukać rozwiązania „Napisz co możesz zrobić, aby łatwiej Ci było uspokoić się”. Dobrym rozwiązaniem jest zatem wykonanie całego ćwiczenia w całości. Nie wyklucza to jednak możliwości swobodnego wybierania dla ucznia dowolnej części ćwiczenia z pominięciem pozostałych lub łączenia ze sobą części różnych ćwiczeń. Wymaga to jednak uważnego przemyślenia.
W wypadku uczniów, którzy pracują szybko i powierzchownie wykonanie całego ćwiczenia jednorazowo niesie ze sobą szansę na większą konfrontacje ucznia z omawianym zagadnieniem. W wypadku uczniów pracujących powoli, uważnie i drobiazgowo zasadne może być podzielenie ćwiczenia na mniejsze części.
Ćwiczenia zawierają przykłady, podpowiedzi i odpowiedzi, aby ułatwić uczniowi samodzielną pracę. Aby jednak nie zniechęcić dziecka do samodzielnej aktywności podpowiedzi i odpowiedzi nie są widoczne od razu. Aby pojawiły się na ekranie konieczne jest kliknięcie w odpowiednią ikonkę obok ćwiczenia.
ikona podpowiedzi
ikona odpowiedzi
Kliknięcie w ikonę podpowiedzi spowoduje, że na ekranie pojawią się pytania pomocnicze sugerujące odpowiedź. Z kolei kliknięcie na ikonę odpowiedzi pozwala wyświetlić prawidłowe odpowiedzi np. w poleceniach typu "prawda czy fałsz".
W nawiązaniu do ćwiczeń w formie quizu na stronie istnieje baza wiedzy o emocjach w pytaniach i odpowiedziach (menu: "wiedza QaA o emocjach". Znajdują się tam wyjaśnienia pytań zawartych w ćwiczeniach.
Mam nadzieję, że zawarte na tej stronie ćwiczenia pomogą Państwu w realizacji pomocy pedagogiczno-psychologicznej i sprawią, że uczniowie wymagający wsparcia będą mogli wykorzystać czas nauki zdalnej na rozwój emocjonalny. Powodzenia!
Patryk Hajdo